अमेरिकी मुद्रा

येा लेख्नै पर्ने विषय त हेार्इन, केवल वसिवियालेा मात्र हेा । त्यता वस्दा र दैनिकी रूपमा अमेरिकी मुद्रा चलाउंदा अमेरिकी मुद्राका केही केही कुराले अाफनेा मन छेाएकेाले मैले वसिवियालेा संग्रहमा यस्लार्इ पनि टिपेाट गरेकेा थिए । अाज त्यही कुरा सामान्य जानकारीकेा रूपमा यसवारेमा थाहा नभएका मित्रहरूलार्इ जानकारी मिलेास भन्ने मात्र उदेश्य लिएर येा टांसेा राख्ने जमर्केा गरेकेा हुं । विज्ञ पाठकका लागि भने मेरेा  विनम्र अनुरेाध छ कि पढेर यस्मा भएका त्रुटी कमिकमजेारी र थप कुराहरूकेा जानकारी दिनु हुनेछ भन्ने ठूलेा अाशा लिएकेा छु ।

संसारका सवै स्वतन्त्र रास्ट्हरूले अा – अाफनेा अावश्यकता र परम्परा अनुसार नेाट र सिक्काकेा प्रचलनमा ल्याएका छन्र । ती नेाट र सिक्काहरूमा राखिने वा छापिने विषयवस्तुहरू पनि सेाही रास्ट्रकेा इतिहाससंग जेाडीएका महत्वपूर्ण पात्रहरू , रास्ट्रका गैारव गर्न येाग्य प्राकृतिक सम्पदाहरू अादि अादि नै उल्लेख भएका हुन्छन् । भनिन्छ कुनै पनि स्वतन्त्र रास्ट्र हुन चाहिने विविध कुराहरू मध्ये त्यस रास्ट्रकेा अाफनै मुद्रा पनि हुनु पर्छ । तथापी अहिले त तेह्र युरेापेली देशहरूले सामुहिक मुद्रा युरेा केा प्रचलनमा ल्यार्इसके ।

The United State of America  केा dollars हरियेा रंगकेा  छ । येा 1,2,5,10,20,50 र 100 केा नेाटमा रहेकेा छ । त्यस्तै सिककाहरूमा One dollar,  Half dollar ,  Quarter dollar,  One dime , Five cent  वा Nickels ,  One cent  केा छ । यहांकेा एक रूपैया, पचास पैसा ,पच्चिस पैसा, दश पैसा, पांच पैसा र एक पैसा भने  जस्तै ।

दुर्इ डलरकेा नेाट पनि छ, तर त्यति चलनमा अाएकेा पाइदैन । अाक्कल झुक्कल मात्र देखिन्छ । वान डलर,  हाफ डलर केा सिक्काकेा पनि कमै चलन चल्तीमा अाउंछ । सय डलरकेा नेाट वेाकेर स्टेारमा अाउनेहरू प्राय पहिलेनै येा साट्ने पैसा छ अथवा म संग सय डलर मात्र छ भनेर पहिलेनै जनाउ दिर्इ सामान किन्ने गर्दछन् । प्राय सवै स्टेारहरूकेा रजिस्टरमा धेरै रकम राखिदैंन । सेफ ड्रप (safe drop )गरि हाल्छन् । सेभन इलाभेन कम्पनीमा काम गर्दा त वीसकेा नेाट अाउने वित्तिक्कै सेफ ड्रप गरिहाल्नु पर्थ्येा । रजिस्टरमा धेरै रकम राखेकेा छ कि भनेर समय समयमा कम्पनीका मानिसहरू अाएर रजिस्टर खेालेर चेक गर्थे । अमेरिकामा गन फ्री अथवा सवैले राख्न पाउने भएकेाले पत्याउनै नसक्ने मानिसले पनि गन , चक्कु, छुरी देखाएर (robbery ) लुट्ने हुंदा वाहिरी रजिस्टरमा धेरै पैसा नराखि सर्तक भएर वस्नु पर्दथ्रयेा ।

यहांकेा सिक्काहरू निकै टिकाउ खालकेा लाग्दछ । राम्रेा खालकेा धातुवाट निर्मित भएर हेाला । स्टेारमा काम गर्दा एक सय वर्ष भन्दा पनि पुराना सिक्काहरू पनि फाट्फुट् प्रयेागमा अार्इरहेकेा पाइन्छ । चालिस पचास वा साठी सत्तरी वर्ष अघिका सिक्काहरू त निकै चलनमा अाएकेा पार्इन्छ । सन् १९६० भन्दा अघिका सिक्काहरू चांहि चांदीकेा जस्तेा देखिन्छ । यहां सिक्काहरूलार्इ (चालिस।पचास वटाकेा) प्लास्टीक रेाल र पेपर रेालमा राखिएकेा पाइन्छ ।

यहांका प्राय धेरै मानिसहरूले Wallet   अर्थात Bag केा प्रयेाग गर्दछन् । डलर र विभिन्न कार्डहरू व्यागमै राख्ने हुंदा नेाटहरू नखुम्चिएका सरलक्क परेका पार्इन्छन् । अधिकांस मानिसहरू डेविट, क्रेडिट कर्डनै घेाट्छन् । प्राय धेरैले पैसा वेाक्दैनन् , कार्डहरूनै वेाक्छन् । कतिले व्यागकेा  हिफाजतकेा लागि हेाला मेाटा मेाटा स्टीलका सिक्री लगाएर राखेका हुन्छन् ।

यहां One cent  (त्यहांकेा एक पैसा) केा पनि निकै चलन चल्तीमा अाएकेा पार्इन्छ । वान सेन्ट पनि लिने दिने काम वा हिसाव किताव राम्रैसंग गरिन्छ । जुनसुकै सामानकेा मूल्य राख्दा भने यहां सून्यमा नराखि पछाडी नैा अंक रहने गरि मूल्य कायम गरेकेा पार्इन्छ । जस्तै , ९९ सेन्ट, एक डलर उनानचास सेन्ट,  दश डलर उनान्रअसी सेन्ट,  उन्नानसय डलर उनान्रसय सेन्ट अादि । कुनै सामानकेा मूल्य एक डलर नभन्ने वा सय डलर नभनी उन्नानसय सेन्ट वा उनान्रसय डलर उनान्सय सेन्ट मात्र  भन्ने अाम चलन छ ,खै किन यस्तेा रहेकेा हेाला ।

दश डलरकेा नेाटमा वाहेक यहांकेा सवै नेाटहरूमा विभिन्न कालखणडमा देशकेा वागडेार सम्हाल्ने रास्ट्रपतिहरूकेा फेाटेा  अगाडी पटृी  रहेकेा पार्इन्छ । एक डलरकेा अगाडी पटृी अमेरीकाकेा प्रथम रास्गपति Ge0rge Washington केा फेाटेा छापिएकेा छ । फेाटेाकेा तल Washington लेखिएकेा छ । पांच डलरकेा नेाटमा अमेरिकाकेा सेाह्रैां रास्ट्रपति Abraham Lincoln  केा फेाटेा रहेकेा र Lincoln लेखिएकेा छ । त्यस्तै दश डलरकेा अगाडीपटृी अमेरीकाकेा प्रथम Secretary of the Treasury Alexander Hamilton   केा फेाटेा छ भने पछाडी पटृी US Treasury केा भवन अंकित छ । त्यस्तै वीस डलरकेा नेाटमा सातैां रास्ट्रपति Andrew Jackson  केा फेाटेा राखिएकेा छ भने नेाटमा Jackson उल्लेख छ  । सेा नेाटकेा पछाडी पटृी भने The White House केा भवन छ । त्यस्तै पचास डलरकेा नेाटमा अमेरिकाकेा अठारैा रास्ट्रपति Olyses S. Grant  केा फेाटेा छ र पछाडी पटृी US  Capital केा दृश्य रहेकेा छ । अमेरीकाकेा सवै भन्दा ठूलेा नेाट सय डलरमा भने अमेरीकाकेा चैाधैां रास्ट्रपति Franklin Pierce केा फेाटेा रहेकेा छ र पछाडीपटृी Independence Hall  केा फेाटेा छ ।

स्टेारमा वेला वेलामा नक्कली नेाटहरू पनि अार्इरहन्छ । सक्कली नक्कली नेाट  छुट्याउन छामेर , मार्करपेन प्रयेाग गरेर र सेफ ड्रप मेसीनमा गरेर पनि सकिन्छ । सेभड्रप गर्ने मेसीनले नक्कली नेाट भए लिंदैन ,वाहिर फ्यालिदिन्छ । मार्करपेन लार्इ Counterfelt Detectory Pen भनिदेा रहेछ । येा पेनले नेाटमा धर्का तान्दा पहेंलेा सुनैाला जस्तै लेख्येा भने सक्कली र Brow अथवा Gray कलर देखियेा भने नक्कली हेा भन्ने थाहा लाग्देा रहेछ । येा मार्करले सन् १९५९ भन्दा पछाडीका  अमेरिकी डलरमा मात्र काम गर्छ । म संग साथमा रहेकेा नेपाली नेाटमा पनि यस मार्कर प्रयेाग गरेर हेर्दा सक्कली डलरमा देखिने कलर नै दिएकेा थियेा । अस्तु ।

सवै व्लगमित्रहरूकेा दिन शुभ रहेास ।जय व्लग ।