विश्वकप २०१८

बिश्वकप , २०१८
फिफा विश्वकप २०१८ युरोपेली राष्ट्र« रुसमा जुन १४, २०१८ नेपाली गते अनुसार जेठ ३१ २०७५ विहिबारबाट मस्कोस्थित लुजनिकी रंगशालाबाट शुरु भएको यो खेल पुरै असार महिनाभर ( ३१ गते सम्म) फुटवलको कूम्भमेला लाग्यो । सन् १९३० बाट शुरु भएको विश्वकपको यो २१ औँ यात्रा हो । सन् २०१८ को फुटवलको कूम्भमेला सँचालनको लागि रसियाले सन् २०१० को अन्त्यतिर अनुमति पाएको थियोे । विश्वभरीका फुटवल टोलीहरुले विभिन्न चरण पार गरेर अहिले ३२ औँ टोली फिफा विश्वकपमा खेल्दैछन् । रुसले विश्वकप फुटबल भने पहिलो पटक आयोजना गर्ने मौका पाएकोे हो ।
फुटवल खेल वुढो देखि युवासम्म सबैलाई खुसि दिन सक्ने खेल हो । फिफामा हालसम्म २११ देशका सदस्यहरु आवद्ध छन् । सहभागी ३२ राष्ट्रलाई चार चार राष्ट्रमा सम्मिलित गरी ८ समूहमा बाँडिएको थियो । यूरोपबाट सर्वाधिक १४ टोलिले प्रतियोगितामा भाग लिएका थिए । फुटवल जगतमा तहल्कानै मच्चाएका दुई टोली इटाली र नेदरल्यान्डस भने यसपटक छनौट चरणबाटै बाहिरिए । आइसल्यान्ड र पनामा भने पहिलोपटक विश्वकपमा सहभागी भएका थिए । यस पटकको विश्वकप रुसले आफनो देशको ११ सहरका १२ रंगशालामा प्रतियोगिताको ६४ खेल सँचालन गरेको थियो ।
विश्वकप शुरु भएदेखि हालसम्म ब्राजिलले सर्वाधिक ५ पटक , जर्मनी र इटालीले चार चार पटक, अर्जेन्टिना र उरुग्वेले दुई दुइ पटक विश्वकप च्याम्पिएन भएका थिए । फ्रान्स, इंगल्याण्ड र स्पेन ले भने एक एक पटक मात्र विश्वकप जित्न सफल भएका थिए ।
यस पटकको प्रतियोगितामा स्पेन, फ्रान्स र जर्मनी, ब्राजिल, अर्जेन्टिना आदि उपाधिका तावेदार भन्ने गरे पनि जर्मनी नकआउट चरणमा समेत आउन सकेन भने अर्जेन्टिना ,स्पेन, पोर्चुगल जस्ता हस्ती टिमहरु नकआउट चरणबाटै पाखा लागिसके ।
अहिलेसम्म विश्वकपमा सवभन्दा वढी गोल फ्रान्सका फोन्टेनले सन् १९५८ को विश्वकपमा १३ गोल गरेर हालसम्मको विश्व किर्तिमानी राखेका छन् । विश्वको इतिहासमा यसलाई कहिल्यै भँग नहुने कीर्तिमानी ठानिएको छ ।
सन् २०१८ को विश्वकप अफ्रिकी फुटवलका लागि सर्वाधिक खराव प्रदर्शन रह्यो । अफ्रिकी टिम कोही पनि नकआउट चरणसम्म आउनै सकेनन् । विश्वकपको २१ औँ यात्रा तयगर्दासम्म जम्म ३ वटा अफ्रिकन राष्ट्रले मात्र क्वाटर फाइनलसम्मको यात्रामा रम्न सकेका थिए । सन् १९९० मा क्यामरुन, २००२ मा सेनेगल, सन् २०१० मा घाना ।
विश्वकप २०१८ को समाप्तिमा फिफाले करिव ६ अर्व डलर कमाउने अनुमान गरिएको छ । फिफाका अहिलेका अध्यक्ष इन्फान्टिनो हुन् । उनी आएपछि फिफामा केही सुध्रिएको भनिएको छ । यसभन्दा अघिका अध्यक्ष सेफ आर्थिक हिनामिनामा मुछिएका थिए ।
यसपालाको नकआउट चरणमा पुग्ने १६ टिमहरु – १, क्रोएसिया २, बेल्जियम ३, उरुग्वे ४,ब्राजिल ५,इंग्ल्यान्ड ६,स्वीडेन ७,स्पेन ८, पोर्चुगल ९, कोलम्विया १०,मेक्सिको ११,फ्रान्स १२,रुस १३,स्वीटजरल्यान्ड १४,डेनमार्क १५,जापान र १६,अर्जेन्टिना हन् ।
विश्वकप फुटवल २०१८ को सेमिफाइनलमा पुग्ने चारै टोली यूरोपकै रहे ।फ्रान्स, बेल्जियम, इंगल्यान्ड र क्रोएसिया । विश्वकपमा यस्तो इतिहास भने यो नै पहिलो होइन पाँचौ हो । २००६ मा जर्मनीले आयोजना गर्दा सेमिफाइनलमा पुग्ने चारै टोली युरोपकै थिए । सन् १९३४ इटली ,१९९६ इंग्ल्यान्ड र १९८२ मा स्पेनले आयोजना गर्दा पनि युरोपकै टोलीको वर्चस्व रहेको थियो ।
पहिलोपल्ट फाइनलमा पुगेको क्रोएसियालाई ४ – २ ले हराएर फ्रान्सले दोस्रोपल्ट विश्वकप फुटवलको उपाधि जित्न सफल भयो । यस अघि उसले सन् १९९८ मा आफनै घरेलु भूमिमा ब्राजिललाई ३ –० ले हराएर पहिलो पल्ट विश्वकप जितेको थियो । यसपालीको रुसमा भएको विश्वकपका लागि छुट्याइएको कुल ४० करोड अमेरिकी डलरको पुरस्कार रकम मध्ये विश्वकप बिजेता फ्रान्सले ३ करोड ८० लाख, उपविजेता क्रोएसियाको भागमा २ करोड ८० लाख र इंगल्यान्डलाई हराएर तेस्रो हुन सफल भएको बेल्जियमले २ करोड ४० लाख को पुरस्कार थाप्यो ।
विश्वकपको इतिहासहेर्दा फाइनलमा पहिलो आत्मघाती गोल भएको रेकर्ड राख्ने काम क्रोएसियाका मारियो मान्जुकिचले फ्रिकिक जोगाउने क्रममा हेडबाट आफनै पोष्टमा गोल गर्न पुगे । त्यस्तै १९७० मा ब्राजिलले इटालीलाई ४– १ ले पराजित गरेयता फ्रान्स विश्वकपको फाइनलमा चार गोल गर्ने पहिलो टोली हो ।
३१ वर्षिय मेसी र ३३ वर्षिय रोनाल्डो  युगको अव अन्त्य भयो भनिए  पनि यि दुवै पछिल्लाे एक दशककाे विश्व फुटवलका सर्वश्रेष्ठ खेलाडी मानिन्छन् । यही बेलामा भर्खर १९ वर्षका फ्रान्सका केलियन एमबाप्पे भने सन् २०१८ को बिश्वकपबाट फुटवल खेलका आशालाग्दा खेलाडीका रुपमा मात्र देखिएनन् सन् १९५८ यता पेलेपछि विश्वकपका एकै खेलमा दुई गोल गर्ने सबैभन्दा कम उमेरका यिनै एम बाप्पे हुन् । अव यिनको तुलना पेलेसंग गर्न थालिएको छ ।
अव ४ वर्ष पछि सन् २०२२ को विश्वकप भने एसियाली राष्ट्र कतारमा हुने छ । करिव २५ लाख जनसंख्या भएको गल्फको सानो राज्य कतार एकछेउबाट अर्कोछेउ १८० किलोमिटर मात्र फैलिएको छ । विश्वकप आयोजना गर्ने पहिलो अरब राष्ट्र बन्ने सौभाग्य यसले पाउँदै छ । कतारमा हुने विश्वकप फिफाका अनुसार नोभेम्वर २१ देखि डिसेम्वर १८ सम्म चल्ने पक्का गरिसकेको छ ।
हालसम्मको विश्वकप फाइनलको नतिजा
वर्ष विजेता नतिजा उपविजेता
२०१८ फ्रान्स ४ –२ क्रोएसिया
२०१४ जर्मनी १ –० अर्जेन्टिना
२०१० स्पेन १ –० नेदरल्यान्ड्स
२००६ इटाली (ट्राइबेकरमा इटाली ५ –३ ले विजयी ) १ –१ फ्रान्स

२००२ ब्राजिल २– ० जर्मनी
१९९८ फ्रान्स ३ –० ब्राजिल
१९९४ ब्राजिल – टाइब्रेकरमा ब्राजिल ३ –२ ले विजयी ) ० –० इटाली
१९९० पश्चिम जर्मनी १ –० अर्जेन्टिना
१९८६ अर्जेन्टिना ३–२ पश्चिम जर्मनी
१९८२ इटाली ३–१ पश्चिम जर्मनी
१९७८ अर्जेन्टिना ३–१ नेदरल्याण्डस
१९७४ पश्चिम जर्मनी २–१ नेदरल्याण्डस
१९७० ब्राजिल ४–१ इटाली
१९६६ इंगल्यान्ड ४–२ जर्मनी
१९६२ ब्राजिल ३–१ चेकोस्लोभाकिया
१९५८ ब्राजिल ५–२ स्वीडेन
१९५४ पश्चिम जर्मनी ३–२ हंगेरी
१९५० उरुग्वे २–१ ब्राजिल
१९३८ इटाली ४–२ हंगेरी
१९३४ इटाली २–१ चेकोस्लाभाकिया
१९३० उरुग्वे ४–२ अर्जेन्टिना
अन्तमा नेपालका लागि विश्वकपमा छनौट हुने कुरानै ठूलो हो । यसपाला २६५ देखि ११ सय डलरसम्म तिरेर करिव ५ सय जना विश्वकप हेर्न रुस पुगेका थिए भनिन्छ ।